“Wij omhelzen en kussen wat af tegenwoordig! Het lijkt wel of iedereen
iedereen zoent, zelfs als men elkaar niet of nauwelijks kent. Vooral op de
televisie wordt gekust dat het een lieve lust is. En dan kust men niet een-
of tweemaal, neen, men kust links-rechts-links, drie keer dus.”

Etiquetteboek
Uit dit citaat uit 1999 uit het etiquetteboek ‘Hoe hoort het eigenlijk’,
blijkt hoe snel sociaal zoenen gemeengoed geworden is. Het geven van drie
zoenen, ook wel de Brabantse drieklapper, is in de jaren tachtig komen
overwaaien uit het zuiden van Nederland.

Zo normaal als drie keer zoenen is geworden in de sociale sfeer, zo moeilijk
is het zakelijk. Volgens etikettedeskundige Lilian Woltering zijn we in
vergelijking met tien jaar geleden meer gaan zoenen met zakelijke relaties. “Dat
komt omdat de omgangsvormen in het algemeen losser geworden zijn. We
tutoyeren elkaar eerder, kleden ons minder formeel en hebben meer
lichamelijk contact.”

Per bedrijfstak verschilt de zoenbereidheid. Een vuistregel is: hoe formeler
de kleding in de sector, des te minder wordt er gezoend.

Weinig gezoen op werkvloer
Op de werkvloer zelf wordt er, naast nieuwjaar en verjaardagen nog
betrekkelijk weinig gezoend. Het is nog geen gewoonte elkaar bij een
vergadering of werkoverleg drie pakkerds te geven. Het zijn juist de
gelegenheden daarbuiten die de meeste moeilijkheden opleveren.

"Wanneer werk- en privésfeer door elkaar gaan lopen, is de kans groter
dat er gezoend wordt," legt Woltering uit. "Ben je bijvoorbeeld
een avond met klanten gaan eten of naar het theater geweest, dan wordt er
sneller gezoend. Enig houvast biedt het principe dat de hoogst geplaatste
bepaalt of zoenen gepast is. Je kunt wat dit betreft dus beter een
afwachtende houding aannemen."

Buiten Nederland zijn de gebruiken met betrekking tot zoenen weer anders.
Esther Janssen is consultant international business development aan het
Koninklijk Instituut voor de Tropen, en traint expats in culturele
gebruiken.

Gebruiken in Nederland
"Drie zoenen is heel Nederlands, daarbuiten zie je het nergens. De
verschillen tussen landen zijn verder enorm. In het Midden Oosten is het
heel normaal als mannen elkaar zoenen of een arm om elkaar heenslaan.
Terwijl in Japan een hoofdknik volstaat."

Maar ook binnen Europa zijn er grote verschillen in zoenbereidheid. Janssen: "In
Frankrijk moet je als man vrouwen zoenen, Duitsers en Britten zijn weer erg
afstandelijk. In Oost Europa zijn mannen onder elkaar weer heel hartelijk,
die zoenen er ook op los, maar dan alleen als ze samen ook gedronken hebben.
En ook in Finland zijn mannen heel close, daar gaan ze eerst samen in de
sauna voordat er zaken gedaan worden. Maar dan wordt er in de sauna niet
gezoend."

Op veilig spelen
Volgens Janssen geldt altijd 'better safe than sorry'. Kijk daarom hoe de
ander reageert en pas je gedrag daarop aan. Wie het veilig wil spelen, geeft
daarom een hand. "Overal ter wereld weten ze dat dat in het Westen de
manier is om elkaar te begroeten, dus dat is ook algemeen geaccepteerd."

Voor wie in Nederland wil ontkomen aan zoenende collega's, heeft Lilian
Woltering een tip: "Geef een hand met stijf gestrekte arm, dan kan de
ander moeilijk bij je in de buurt komen. Met rechte arm komt de boodschap
dat je niet wil zoenen duidelijk over."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl